Merkez Bankası (TCMB) bugün 2021 yılının üçüncü enflasyon raporunu açıkladı. Üç ay önce yayımlanan ikinci raporda yüzde 12,2 olan 2021 yıl sonu tüketici enflasyonu tahmini, bugünkü raporda yüzde 14,1’e yükseltildi.
TCMB, dolar cinsi 2021 ithalat fiyatları artışı beklentisini yüzde 13,3’ten yüzde 16,3’e yükseltirken, yıl sonu gıda enflasyonu beklentisini de yüzde 13’ten yüzde 15’e yükseltti.
Banka, petrol fiyatı varsayımını 2021 yılı için ortalama 64,4 dolardan 69,6 dolara, 2022 yılı için ise 61,9 dolardan 69,4 dolara yükseltti.
Bir önceki rapora göre 1,9 puanlık tahmin artışına en büyük katkının 0,8 puanla Türk lirası cinsinden ithalatı fiyatları (döviz kuru, petrol ve ithalat fiyatları dâhil) olduğu belirtildi. 0,5 puanlık katkıyla gıda fiyatları ikinci sırada yer alırken yönetilen/yönlendirilen fiyatlar 0,3 puanlık katkıyla üçüncü oldu.
Ocakta açıklanan ilk rapordaki yüzde 9,4’lük tahmin, 6 ayda toplamda 4,7 puan yukarı revize edilmiş oldu.
TCMB’nin temmuz piyasa katılımcıları anketindeki 2021 sonu enflasyon beklentisi ise yüzde 15,6 ile TCBM tahmininin belirgin şekilde üzerinde yer almaya devam etti.
Haziran’da TÜİK, yıllık enflasyonu yüzde 17,53 olarak açıklamıştı.
Emtia fiyatları, kur gelişmeleri ve artan talebin enflasyonu yukarı yönlü etkilediğini, ancak yükselişin geçici olduğunu ve yılın son çeyreğinde enflasyonda önemli ölçüde düşüş olacağını söyleyen Kavcıoğlu, “Düşüşün daha erken başlamasını bekliyorduk ancak küresel gelişmeler düşüşü geciktirdi” dedi.
‘FİYATLAMA DAVRANIŞLARI BOZULDU, YALNIZ KALDIK’
Kavcıoğlu’nun konuşmasında dikkat çeken noktalardan biri de fiyatlama davranışlarının bozulduğu ve enflasyonla mücadele açısından para politikasının yanı sıra yapısal önlemlerin ve toplumsal mutabakatın gerekliliğine dair yapılan vurguydu.
“Enflasyon davranışları bozuldu, TCMB yalnız kaldı, eşgüdüm gerekli” diyen Kavcıoğlu, toplantıyı takip eden basın mensupları ve ekonomistlere de “Para politikası konusunda eleştiriyorsunuz, eleştirmeye devam edin, bununla birlikte enflasyonla mücadelede yanımızda olun” çağrısında bulundu.
“Enflasyonla mücadele bizim Merkez Bankası olarak para politikası anlamında gerekli ve yeterli mücadeleyi verdiğimizi düşünüyorum” diyen Kavcıoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 20 Mart’ta görevden alınan Naci Ağbal’ın başkanlık yaptığı döneme gönderme yaparak “Farklı eleştiriler de olsa geçen yılın son çeyreğinden itibaren sıkı para politikası duruşumuz ve bunun yansıması olarak kredilerdeki ve iç talepteki ılımlı seyir, bizim sıkı para politikasını iyi bir şekilde uyguladığımızı gösteren önemli göstergeler” dedi.
ŞİRKETLERE ZAM ELEŞTİRİSİ
“Dünyada hemen hemen tek reel faiz veren ülkeyiz” diyen Kavcıoğlu, “Bir tarafı dünyadaki gelişmeler, diğeri de piyasa davranışları. Emtia fiyatlarındaki artışı bahane ediyoruz. İkincisi kur geçişkenliği. TL’deki değer kaybı bir yılda yüzde 30’un altında ama yapılan bütün zamlar yüzde 30’un üzerinde. Emtia fiyatları yine aynı şekilde. Merkez Bankasının para politikasıyla bunu tek başına çözmesi zor görünüyor. Yalnız kaldık derken, sahada vatandaşlar, odalar, kurumlar ve firmalar bu konuyu (enflasyonla mücadele) içselleştirmesi ve mücadele vermesi gerekiyor” dedi.
“Biz Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı olarak bu konuda müthiş bir mücadele vermeye çalışıyoruz ama her şeyi de serbest piyasa içinde hareket ettirmeye çalışıyoruz. Bunun sahada firmalara ve odalara büyük görev düşüyor. Firmaların enflasyonla mücadelede daha duyarlı olmaları ve makul oranlarda zamlar yapmalarını rica ediyoruz. Yapılan zamlara baktığımızda artık ‘falanca zam yaptı ben de yapayım’ şekline döndü. Bunların kendi içinde dengelenmesi gerekir. Bunun için de mikro çalışmalar yaparak bu işleri hep beraber toplumsal mutabakat şeklinde çözmemiz lazım” dedi.
“Tüketici enflasyonunda dünyada bizden daha yükseği yok” itirafında bulunan Kavcıoğlu, “Bunun yapısal sorun şeklinde algılanarak herkesin üzerine düşeni yapması gerek, sadece para politikasıyla çözülemez” dedi.
FAİZ NE OLACAK?
Para politikasının enflasyondaki oynaklıkları engelleyecek sıkılıkta olduğunu öne süren Kavcıoğlu, yılın son çeyreğinde enflasyonda beklenen düşüşün gerçekleşmesi halinde faiz indirimi olup olmayacağına ilişkin net bir mesaj vermedi ve politika faizinin enflasyonun üzerinde belirlenmeye devam edeceği yönündeki sözlü yönlendirmesini yineledi.
Kavcıoğlu, “Faiz artırımı veya indirimi konusunda bir ifademiz olmadı. Olumlu gelişmeler enflasyonun düşeceği ve politika faizinin enflasyonun üzerinde kalacağı yönünde umudumuzu artırıyor” dedi.
YENİ SWAP ANLAŞMASI YAPILACAK MI?
Mevcut durumda Katar ve Çin merkez bankaları ile toplamda yaklaşık 20 milyar dolarlık swap (takas) anlaşması bulunan TCMB, yeni swap anlaşmaları için girişimlerde bulunuyor.
Kavcıoğlu bu konuda “Swap anlaşması için görüştüğümüz ülkeler var, inşallah yakında yeni anlaşmalar olduğunda hepiniz duymuş olacaksınız” dedi.
“Swap anlaşması konusunda tarih veya tutar söz konusu değil” diyen Kavcıoğlu, “Tüm dünya merkez bankaları ile görüşüyoruz, özellikle ticaret açığı verdiğimiz ülkelerle swap anlaşması yapmaya öncelik veriyoruz” ifadelerini kullandı.
TL MEVDUATA STOPAJ İNDİRİMİNDE SÜRE UZAYACAK MI?
Kavcıoğlu, TL mevduatı teşvik için uygulanmakta olan ancak bu ay sona erecek olan stopaj indiriminin süresinin uzatılmasını beklediklerini açıkladı.
“Stopaj uygulaması kararı önemli, Hazine Bakanımız ile görüştük, bizim açımızdan stopajın ötelenmesi şu aşamada önemli bir fayda sağlayacağını düşünüyoruz, olumlu bir adım olursa bizim işimiz kolaylaşır” diyen Kavcıoğlu, “Stopajın ötelenmesi söz konusu olmasa da enflasyon aşağı geleceği için para politikası konusunda fark yaratacağını düşünmüyoruz. Çok büyük bir sürpriz olmazsa devam edilecek” bilgisini paylaştı.
DİJİTAL PARALARLA İLGİLİ ÇALIŞMA NE DURUMDA?
“Dijital paralarla ilgili çalışmalarımız aynı yoğunlukta devam ediyor” diyen Kavcıoğlu, “Eylül ayından sonra pilot uygulamaya başlayacağız, açıklama yapacağız, yoğun ve ciddi bir şekilde çalışma devam ediyor” bilgisini verdi.
Döviz kurlarına dair de konuşan TCMB Başkanı “Dengeli bir şekilde gidiyor, inşallah olumlu mesajlarla daha da iyi noktaya gelecek” dedi.
CARİ AÇIK VURGUSU VE DİĞER MESAJLAR
Başkan Şahap Kavcıoğlu, iktisadi faaliyetin devam eden aşılama ve kısıtlamaların kaldırılmasıyla ikinci çeyrekte de gücünü koruduğunu belirtti. Kavcıoğlu, ihracatta güçlü seyrin ikinci çeyrekte devam ettiğini, ithalatta ise emtia fiyatlarındaki artışa rağmen, finansal koşullardaki sıkılaşmanın etkisiyle daha ılımlı bir seyir izlendiğini söyledi.
Cari dengede ikinci çeyrekte iyileşmenin başladığını belirten Kavcıoğlu turizmdeki toparlanmayla da beraber TCMB’nin yılın geri kalanında cari dengenin fazla vermesini beklediğini belirtti.
Kavcıoğlu, son çeyrekte enflasyonda yaşanacak düşüşün temel parametreleri olarak; cari dengedeki iyileşmenin kur baskını azaltmasına ve enflasyon geçişkenliğini sınırlamasına, parasal sıkılaşmanın iç talebe etkisinin gözlemlenmeye başlamasına ve ÜFE’den TÜFE’ye geçişkenliğin büyük oranda gerçekleşmiş olması olduğuna işaret etti.
