Namık Kemal Üniversitesi Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, hafta sonunda özelikle Trakya’da orta şiddetli bir enverziyonun olabileceğini söyledi.
Tecer, söyle konuştu:
* Edirne’de, Kırklareli’de ve Tekirdağ’da orta şiddetli bir enverziyon söz konusu olacak. Enverziyon koşullarında hava kirleticilerinin dağılma şansı, seyrelme şansı azalır, az olur. Bu ne demektir? Toplumsal olarak ne anlama gelir?
* Bugünlerde hava kirliliğinden varsa eğer hava kirletici o bölgede, daha fazla etkileneceğiz anlamına gelir. Şunun yerleşmesi lazım bir kere. Soğuk havalarda, yağışlı havalarda bizler dışarı çıkarken tedbir alıyoruz, Çoluk çocuğumuza kılık kıyafet, mont giydiriyoruz. Ya da en azından şemsiyemizi yanımıza alıyoruz.
* Bunun gibi enverziyon koşullarının da kamuoyu tarafından bilinmesi ve takip edilmesi çok önemli. Eğer bulunduğumuz bölgede, bulunduğumuz ilde, yaşadığımız coğrafyada enverziyona ilişkin tahminler varsa, bunun şiddeti de yüksekse o zaman astım hastaları, kalp rahatsızlıkları veya hassas grupta olan çocukların dışarıdaki aktivitelerini sınırlandırmaları gerekiyor.
* Tıpkı yağmur yağdığında şemsiyemizi yanımıza alıyor gibi enverziyon koşullarının olduğu günlerde de dışarıdaki aktivitelerimizi sınırlandırmamız, hassas grupların dışarıda çok vakit geçirmemelerini sağlamamız gerekiyor.
* Bunu kamuoyu olarak takip etmeliyiz, bizler de bu işin uzmanları ya da kamu kurumlarından yetkili insanların da vatandaşı bu konuda bilgilendirmesi gerekir.
‘COVİD-19’U ETKİLEMEZ’
* Direkt bir etkisinin olacağını düşünmüyorum. Zaten Covid- 19 virüsünün atmosferik koşullarda uzun süre kalmadığını, canlı olarak bulunmadığını biliyoruz. Çeşitli bilimsel yayınlarda var, hatta bu konuda bizim de yaptığımız bir çalışma var. Değerlendirme ve yayınlanma aşamasında.
* Çorlu’da, Tekirdağ’da, Türkiye’nin pek çok yerinde atmosferde partikül madde ölçümleri aldık. Bu partikül maddelerin içerisinde Covid- 19 virüsünün kalıntılarına baktık. Birkaç numunede Covid- 19’a rastladık ama sadece RNA’sına rastladık. Canlı vaziyette değiller. Ölmüş durumdalar.
* Dolayısıyla Covid-19’la ilgili bir endişe oluşturmaya gerek görmüyorum. Çünkü bu enverziyon şartları Covid-19’u artıracak ya da bunun etkisini şiddetlendirecek bir olay değildir.
* Sadece oluşan hava kirleticilerinin, nereden geliyor bu hava kirleticiler, bunu da söyleyelim, yaşadığımız kentte taşıtlardan kaynaklanan egzozlardan, eğer bölgemiz endüstri bölgesiyse endüstri bölgesinin bacalarından kaynaklanan kirleticiler, özellikle kış şartlarında evlerde ısınma nedeniyle yaptığımız kömür ve doğal gazdan kaynaklanan hava kirletici gazlar, ki kentsel yaşam içerisinde hava kirliliğinden kaçmamız mümkün değil.
‘BUGÜNLERE DİKKAT ETMEMİZ LAZIM’
* Enverziyona dikkat etmemizin sebebi şu, enverziyon koşullarında bu kirleticilerin etkisi daha fazla oluyor. Yani kirlilik atmosferde kaynaklandığı bölgeden seyrelmiyor, uzaklaşmıyor, tersine daha da yer seviyesine doğru inerek sağlığımızı etkiliyor. Bu günlere dikkat etmemiz lazım.
* Özellikle astım hastası, kronik rahatsızlığı olan insanlar, kalp damar rahatsızlıkları olan insanlarda bu kirletici etkisi artıran bir meteorolojik olaydır enverziyon.
* Enverziyon belki bugün gündemimize geldi ama yıl içerisinde çeşitli dönemlerde çeşitli günlerde enverziyonu biz yaşıyoruz. Fark etmiyoruz ama bazen ağır havaların olduğu, kokunun bile hissedildiği dönemlerde enverziyonun etkisini görebiliyoruz bilmesek de. Bundan sonra ne yapacağız?
* Meteoroloji Genel Müdürlüğü güzel bir hizmet başlatmış. Enverziyon risk ve şiddet tahmin haritaları yayınlıyor. Buna bakarak, hava kirleticilerinin o günlerde olumsuz bir sağlık etkisinin olabileceğini bilip ona göre tedbir almak.
* Yağmur yağarken şemsiyemizi alıyorsak enverziyonun olduğu günlerde de dışarıdaki aktivitelerimizi sınırlandıracağız.
‘ÖLÜMLERE VARAN SAĞLIK ETKİSİ VAR’
Enverziyonun bir hava olayı olduğunun altını çizen Prof.Dr. Lokman Hakan Tecer, şunları söyledi:
* Sıcaklık terslenmesi diye de tabir edebileceğimiz enverziyon hava kütlelerinin yükseldikçe sıcaklığın azalması gerekirken artması durumudur. Normal atmosferde sıcaklık yükseldikçe azalır. Her yüz metrede ortalama 1 santigrat derece hava sıcaklığı düşer.
* Bu hava sıcaklığının düşmesi aslında hava kirliliğiyle ilgili olarak olumlu bir sonuç doğurur. Çünkü kirleticilerin dağılması, seyrelmesi ve alıcı ortamlardan uzaklaşması üzerinde olumlu etkisi vardır.
* Ama enverziyon durumlarında ise sıcaklık tam tersi bir trend gösterir. Yani yeryüzü seviyesinden itibaren yükseklere çıkıldıkça sıcaklık azalması gerekirken artması durumudur.
* Enverziyon budur. Bunun birkaç tane oluşum sebebi vardır. Gece ve gündüz sıcaklık farklılıklarının çok olması, sıcak bir hava kütlesinin o bölge üzerine gelmesi gibi. Bu durumlarda kararlı hava koşulları oluşur ve enverziyon olaylarında enverziyonun şiddetine bağlı olarak hava kirleticilerin taşınarak dağılması ve seyrelmesi zor olur.
* Nitekim hava kirliliği epizotlarında bu ağır enverziyon şartlarının etkili olduğunu ve ölümlere varan bir sağlık etkisinin olduğunu biliyoruz.
