Türkiye’de hayat pahalılığı artınca Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 1925 yılında kurduğu sistem hatırlandı. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Tarım Kredi Kooperatifleri’nin devreye alınmasını, ülke genelinde 500 satış mağazası açıp kooperatif ürünlerinin piyasaya göre daha hesaplı olarak vatandaşlara ulaştırılmasını istedi.
Erdoğan’ın gündeme getirdiği kooperatifçilik, ülkemizde ilk kez 1925 yılında Atatürk tarafından Ankara’da “Erzak Kooperatifi” adıyla uygulanmaya başlandı. Atatürk’ün 1936 yılında kurulan Tarım Kredi Kooperatifi’nin de ilk üyesi olduğu anlaşıldı.
SADECE ÜRETİM DEĞİL EĞİTİM DE VARDI
Atatürk, kurulmasına öncülük ettiği kooperatiflerle yakından ilgileniyordu. Kooperatiflerde hem üretim yapılıyor hem tarımsal eğitim veriliyordu.
BANKAYA DİLEKÇE
İlk kooperatifin Mersin Silifke’de kurulması için adım atan Atatürk, Silifke Ziraat Bankası Müdürlüğü’ne 30 Haziran 1936 tarihinde yazdığı dilekçede kuruluş amaçlarını şöyle açıkladı:
“Merkezi Tekir Çiftliği olmak ve Arkarası, Persenti, Avşar, Karadereli, Tekir, Koyuncu, Türkmenli, Aşağı Türkmen, Tozara köylerini de ihtiva etmek üzere bölgemizde 2836 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu’na uygun bir tarım kredi kooperatifi kurmak istiyoruz.
Dileğimiz, bankanızca da muvafık görüldüğü takdirde, imzalanmak üzere 6 nüsha ana mukavelenamenin Ekonomi Bakanlığı’nca tasdik ve noterlikçe tescil muamelelerinin ifası için gereğinin yapılmasını dileriz. Mustafa Kemal Atatürk ve 36 kurucu üye.”
BAYAR KUTLADI
Bu dilekçe ile Atatürk, 1936 yılında merkezi Tekir Çiftliği olmak üzere 10 köyden 36 üreticinin üye olduğu bir kooperatif kurdu ve kendisi de kooperatifin 1 numaralı kurucu üyesi oldu. Dönemin Ekonomi Bakanı Celal Bayar, kooperatif kurma girişiminden ötürü Atatürk’e bir kutlama telgrafı çekti.
Atatürk, Bayar’a şu cevabı verdi: “Tarım Kredi Kooperatiflerinin ilki olan Tekir Kooperatifi’nin muamelelerinin bittiğini sevinerek öğrendim. Tarım Kredi Kooperatifleri’nin bütün yurdu kaplamasını başarı ve gayretlerinizden bekliyoruz.”
ERZAK KOOPERATİFİ
Atatürk araştırmalarıyla tanınan TRT’nin eski yapımcılarından Nazmi Kal, Atatürk’ün kurduğu bir kooperatifin de “Ankara Memurin Erzak Kooperatifi” olduğunu belirtti. Kal, Atatürk’ün 1925’te kurulan kooperatifin de kurucu ortağı olduğunu söyledi. Kal, “Atatürk’ün kurduğu çiftliklerde tarımsal üretim dışında tarım aletleri fabrikaları, tarımsal eğitim ve uygulamaları gibi pek çok faaliyetler vardı” dedi.
